Film
Nowe medytacje filozoficzne | Cykl spotkań
Zapraszamy na drugą odsłonę cyklu „Nowe medytacje filozoficzne”, w ramach którego pod hasłem „Filozofia – polityka – wspólnota” odbędzie się osiem comiesięcznych spotkań ze współczesnymi myślicielami
***
Pierwszy cykl Medytacji Filozoficznych odbywał się w latach 2013–2015. Prowadził je wówczas ich pomysłodawca prof. Cezary Wodziński, a składały się nań wykłady wybitnych polskich oraz ukraińskich intelektualistek i intelektualistów. Podsumowaniem był zbiór wydany w 2015 roku.
Nowe Medytacje, rozpoczęte w marcu tego roku pod hasłem „Filozofia – polityka – wspólnota”, stanowiły jak dotąd, przez pięć kolejnych debat, kontynuację i podsumowanie IV edycji konkursu na esej filozoficzny o Nagrodę im. Barbary Skargi – Pomyśleć wspólnotę. Rozważania te – prowadzone wspólnie z laureatem i finalistami konkursu, a toczone wokół przyjaźni, biopolityki, relacji wspólne/inne, zwierzęcości i mowy, wreszcie nowoczesności – chcemy teraz poszerzyć o nowe wątki i pomysły nowych osób.
Z naczelnym hasłem nowych Medytacji Filozoficznych wiąże się zasadnicza dwuznaczność – chyba nieprzypadkowa, bo wpisana we wszelką próbę refleksji nad zbiorowością. Może zresztą dwuznaczność ta dotyka każdego namysłu, ale w przypadku kwestii współistnienia z innymi jest wyjątkowo odczuwalna i pociąga za sobą wiele poważnych konsekwencji.
Chodzi, mówiąc najkrócej i najprościej, o napięcie pomiędzy możliwie precyzyjnym, być może krytycznym, ale jednak opisem zastanej rzeczywistości a ewentualnym projektem świata mającego czy to dopiero nadejść, czy służyć za wzorzec lub regulatywną ideę dla podejmowanej każdorazowo aktywności i refleksji. Wbrew pozorom niepodobna tu dokonać w pełni jednoznacznego wyboru. Zadanie „pomyślenia wspólnoty” nieuchronnie jest równocześnie diagnozą i prognozą. Musimy dobrze rozumieć tę równoczesność. Zwłaszcza w odniesieniu do wspólnoty, społeczeństwa czy jakkolwiek pojętej zbiorowości to, czy – mówiąc metaforycznie – widzimy raczej „las”, czy raczej „drzewa”, innymi słowy: jaki zestaw kategorii wybierzemy i które zjawiska uznamy za konstytutywne, w dużej mierze decyduje o charakterze późniejszych analiz. Opis może się wówczas okazać zarazem mniej lub bardziej krytycznym projektem, a idea czy plan nierzadko stanowią jedynie ekstrapolację aktualnego stanu lub wręcz potwierdzenie obowiązujących dziś mniemań i panującego status quo. Nawet dzisiejszą wspólnotę, w tym również jej obecną sytuację, trzeba do pewnego stopnia „wymyślić”, a zarys nawet tej pojutrzejszej musimy umieć dostrzec już teraz.
Jak wiadomo, próbowano często rozwiązać lub ominąć te trudności, wskazując na radykalny rozziew między „filozofią” a „polityką”, mając przy tym zwykle na myśli z jednej strony rozważania li tylko teoretyczne, oderwane od twardej, wymagającej doświadczenia i sporej dozy bezwzględnego cynizmu rzeczywistości, z drugiej – właśnie ową praktykę opartą na trzeźwej ocenie i braku złudzeń, owszem, sięgającą czasem do idei czy marzeń, ale wyłącznie z uwagi na ich skuteczność w osiągnięciu zamierzonego celu. Nic dziwnego, mówiono, że przygody „filozofii” z „polityką” kończyły się albo komicznie, albo krwawo (nierzadko i tak, i tak jednocześnie). W przeciwieństwie do dogmatycznej teorii praktyka jest bowiem otwarta, jako że bliższa życia i jego zmienności. Stąd jednak, zauważmy, tylko krok – a znamy takich, którzy go uczynili – do afirmacji najbardziej wąsko rozumianej teraźniejszości z pominięciem jej przypadkowej i historycznie skończonej natury. Wszelkie dziś uwikłane jest przecież w konkretną genezę i dziejowe koniunktury – tylko interwencja teoretyczna pozwala odsłonić zadziwiająco czasem nieruchome i wciąż niezmienne tło owego na pozór niewinnego i dynamicznego życia.
Choć myślenie wspólnoty z konieczności porusza się w czworokącie, którego wierzchołki wyznaczają, mówiąc ogólnie, opis, krytyka, zmyślenie i utopia, to celem naszym nie powinno być tylko i przede wszystkim znalezienie między nimi punktu równowagi pozwalającego harmonijnie poruszać się między teorią a praktyką. Wydaje się raczej, że właśnie w obliczu i dzięki podjęciu problemu zbiorowości rodzi się szansa na inne rozumienie tej relacji, inne też rozumienie jej biegunów – chcąc dziś „pomyśleć wspólnotę”, zmierzamy już bowiem ku nowym rodzajom myśli i działań.
Zapraszamy do wspólnego namysłu
***
Terminy i tematy spotkań :
????„Razem czy osobno? Przekład a wspólnota wielokulturowa”
dr Adam Pomorski
⏰26 października, godz. 18.00, Pałac na Wyspie
????„O ekonomii, języku i wspólnocie. Czym jest wspólnota ekonomiczna?
prof. Andrzej Leder
⏰20 listopada, godz. 18.00, Pałac Myślewicki
????„Granice wspólnoty. O pożytkach i szkodliwości idei radykalnej communitas”
prof. Agata Bielik-Robson
⏰14 grudnia, godz. 18.00, Pałac na Wyspie
????„Naród jako język - czego może nas nauczyć przypadek Heideggera"
dr Łukasz Kołoczek
⏰25 stycznia, godz. 18.00, Pałac Myślewicki
????„Ludzkie populacje i rodziny”
dr Jan Swianiewicz
⏰22 lutego, godz.Pałac Myślewicki
????„Solidarność' jako kontrpubliczność. Lata 1980-81 w perspektywie teorii krytycznej”
dr Ewa Majewska
⏰22 marca, godz. 18.00 Pałac Myślewicki
????„Klasa średnia-średnia jako społeczny kontekst nowożytnej filozofii”
prof. Marek Kozłowski
⏰26 kwietnia, godz. 18.00, Pałac Myślewicki
????„Kres wspólnoty i metapolityka”
dr Barbara Markowska
⏰24 maja, godz. 18.00, Pałac Myślewicki
***
Wstęp na spotkania jest bezpłatny
Organizatorami spotkania są Fundacja na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi i Muzeum Łazienki Królewskie
***
Pierwszy cykl Medytacji Filozoficznych odbywał się w latach 2013–2015. Prowadził je wówczas ich pomysłodawca prof. Cezary Wodziński, a składały się nań wykłady wybitnych polskich oraz ukraińskich intelektualistek i intelektualistów. Podsumowaniem był zbiór wydany w 2015 roku.
Nowe Medytacje, rozpoczęte w marcu tego roku pod hasłem „Filozofia – polityka – wspólnota”, stanowiły jak dotąd, przez pięć kolejnych debat, kontynuację i podsumowanie IV edycji konkursu na esej filozoficzny o Nagrodę im. Barbary Skargi – Pomyśleć wspólnotę. Rozważania te – prowadzone wspólnie z laureatem i finalistami konkursu, a toczone wokół przyjaźni, biopolityki, relacji wspólne/inne, zwierzęcości i mowy, wreszcie nowoczesności – chcemy teraz poszerzyć o nowe wątki i pomysły nowych osób.
Z naczelnym hasłem nowych Medytacji Filozoficznych wiąże się zasadnicza dwuznaczność – chyba nieprzypadkowa, bo wpisana we wszelką próbę refleksji nad zbiorowością. Może zresztą dwuznaczność ta dotyka każdego namysłu, ale w przypadku kwestii współistnienia z innymi jest wyjątkowo odczuwalna i pociąga za sobą wiele poważnych konsekwencji.
Chodzi, mówiąc najkrócej i najprościej, o napięcie pomiędzy możliwie precyzyjnym, być może krytycznym, ale jednak opisem zastanej rzeczywistości a ewentualnym projektem świata mającego czy to dopiero nadejść, czy służyć za wzorzec lub regulatywną ideę dla podejmowanej każdorazowo aktywności i refleksji. Wbrew pozorom niepodobna tu dokonać w pełni jednoznacznego wyboru. Zadanie „pomyślenia wspólnoty” nieuchronnie jest równocześnie diagnozą i prognozą. Musimy dobrze rozumieć tę równoczesność. Zwłaszcza w odniesieniu do wspólnoty, społeczeństwa czy jakkolwiek pojętej zbiorowości to, czy – mówiąc metaforycznie – widzimy raczej „las”, czy raczej „drzewa”, innymi słowy: jaki zestaw kategorii wybierzemy i które zjawiska uznamy za konstytutywne, w dużej mierze decyduje o charakterze późniejszych analiz. Opis może się wówczas okazać zarazem mniej lub bardziej krytycznym projektem, a idea czy plan nierzadko stanowią jedynie ekstrapolację aktualnego stanu lub wręcz potwierdzenie obowiązujących dziś mniemań i panującego status quo. Nawet dzisiejszą wspólnotę, w tym również jej obecną sytuację, trzeba do pewnego stopnia „wymyślić”, a zarys nawet tej pojutrzejszej musimy umieć dostrzec już teraz.
Jak wiadomo, próbowano często rozwiązać lub ominąć te trudności, wskazując na radykalny rozziew między „filozofią” a „polityką”, mając przy tym zwykle na myśli z jednej strony rozważania li tylko teoretyczne, oderwane od twardej, wymagającej doświadczenia i sporej dozy bezwzględnego cynizmu rzeczywistości, z drugiej – właśnie ową praktykę opartą na trzeźwej ocenie i braku złudzeń, owszem, sięgającą czasem do idei czy marzeń, ale wyłącznie z uwagi na ich skuteczność w osiągnięciu zamierzonego celu. Nic dziwnego, mówiono, że przygody „filozofii” z „polityką” kończyły się albo komicznie, albo krwawo (nierzadko i tak, i tak jednocześnie). W przeciwieństwie do dogmatycznej teorii praktyka jest bowiem otwarta, jako że bliższa życia i jego zmienności. Stąd jednak, zauważmy, tylko krok – a znamy takich, którzy go uczynili – do afirmacji najbardziej wąsko rozumianej teraźniejszości z pominięciem jej przypadkowej i historycznie skończonej natury. Wszelkie dziś uwikłane jest przecież w konkretną genezę i dziejowe koniunktury – tylko interwencja teoretyczna pozwala odsłonić zadziwiająco czasem nieruchome i wciąż niezmienne tło owego na pozór niewinnego i dynamicznego życia.
Choć myślenie wspólnoty z konieczności porusza się w czworokącie, którego wierzchołki wyznaczają, mówiąc ogólnie, opis, krytyka, zmyślenie i utopia, to celem naszym nie powinno być tylko i przede wszystkim znalezienie między nimi punktu równowagi pozwalającego harmonijnie poruszać się między teorią a praktyką. Wydaje się raczej, że właśnie w obliczu i dzięki podjęciu problemu zbiorowości rodzi się szansa na inne rozumienie tej relacji, inne też rozumienie jej biegunów – chcąc dziś „pomyśleć wspólnotę”, zmierzamy już bowiem ku nowym rodzajom myśli i działań.
Zapraszamy do wspólnego namysłu
***
Terminy i tematy spotkań :
????„Razem czy osobno? Przekład a wspólnota wielokulturowa”
dr Adam Pomorski
⏰26 października, godz. 18.00, Pałac na Wyspie
????„O ekonomii, języku i wspólnocie. Czym jest wspólnota ekonomiczna?
prof. Andrzej Leder
⏰20 listopada, godz. 18.00, Pałac Myślewicki
????„Granice wspólnoty. O pożytkach i szkodliwości idei radykalnej communitas”
prof. Agata Bielik-Robson
⏰14 grudnia, godz. 18.00, Pałac na Wyspie
????„Naród jako język - czego może nas nauczyć przypadek Heideggera"
dr Łukasz Kołoczek
⏰25 stycznia, godz. 18.00, Pałac Myślewicki
????„Ludzkie populacje i rodziny”
dr Jan Swianiewicz
⏰22 lutego, godz.Pałac Myślewicki
????„Solidarność' jako kontrpubliczność. Lata 1980-81 w perspektywie teorii krytycznej”
dr Ewa Majewska
⏰22 marca, godz. 18.00 Pałac Myślewicki
????„Klasa średnia-średnia jako społeczny kontekst nowożytnej filozofii”
prof. Marek Kozłowski
⏰26 kwietnia, godz. 18.00, Pałac Myślewicki
????„Kres wspólnoty i metapolityka”
dr Barbara Markowska
⏰24 maja, godz. 18.00, Pałac Myślewicki
***
Wstęp na spotkania jest bezpłatny
Organizatorami spotkania są Fundacja na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi i Muzeum Łazienki Królewskie
