W zasadzie wszystkie symfonie Mahlera na różne sposoby mierzą się z wielkimi pytaniami filozoficznymi, zwłaszcza z eschatologią, czasem explicite (jak w Drugiej), czasem poprzez aluzje tekstów pieśniowych (Trzecia, Czwarta), czy w dyskretnie sugerowanych programach. Ostatnia z ukończonych symfonii Mahlera, Dziewiąta w sposób szczególnie przejmujący, choć tu nieanonsowany żadnym literackim przesłaniem, odwołuje się do tych wciąż powracających w twórczości Mahlera przemyśleń. Gdy ją pisał, przeczuwał pewnie, że choroba serca, z którą się zmagał jest śmiertelna (zmarł dwa lata po ukończeniu dzieła, którego nigdy nie usłyszał), stąd w niespokojnym pulsie otwierającym część pierwszą Leonard Bernstein upatrywał właśnie bicia chorego serca. Powracający na kartach partytur wiedeńskiego postromantyka motyw żałobnego marsza (tu: oznaczenie Wie ein Kondukt) czyni te aluzje jeszcze bardziej wyraźnymi. Zewnętrznie tradycyjny, czteroczęściowy układ cyklu skrywa formę odchodzącą w wielu aspektach od konwencji – jej normy ustępują tu (jeszcze silniej niż we wcześniejszych dziełach) swobodnej, bardzo wybujałej ekspresji, zwłaszcza w zakresie harmoniki i dyspozycji tonalnej dzieła, którego tonacja D‑dur pozostaje nader umowna. Dwa ogniwa środkowe to osobliwy zdekomponowany ländler i burleskowe rondo, finał zaś tworzy monumentalne, przejmujące i tajemnicze Adagio.
Mahler jako twórca pieśni (przede wszystkim orkiestrowych) był dziedzicem wielkiej wiedeńskiej tradycji schubertowskiej, do której się zresztą z estymą odwoływał. Niezwykle interesującym dopełnieniem jego dzieła będą więc znane pieśni Schuberta wykonane w szacie orkiestrowej, w różnych aranżacjach dokonanych przez wielkich kompozytorów XIX i XX w.
Wykonawcy:
Orkiestra Filharmonii Narodowej
Jacek Kaspszyk - Dyrygent
Christoph Prégardien - Tenor
Program:
Franz Schubert - Greisengesang (ork. J. Brahms)
Franz Schubert - Romanze (ork. A. Webern)
Franz Schubert - Der Wegweiser (ork. A. Webern)
Franz Schubert - Du bist die Ruh (ork. A. Webern)
Franz Schubert - Erlkönig (ork. H. Berlioz)
Franz Schubert - Nacht und Träume (ork. M. Reger) [razem ok. 25'] Przerwa [20']
Gustav Mahler - IX Symfonia D-dur [81']
Filharmonia Narodowa w Warszawie
3 luty o 19:30 do 4 luty o 18:00
Rodzaj koncertu: Symfoniczne, oratoryjne, chóralne
Sala: Koncertowa, ul. Jasna 5, 00-950 Warszawa
Abonament: A1 - Koncerty symfoniczne, Z1 - Złoty abonament
Cena: 50, 60, 80, 90, 100 zł
Internetowa transmisja:
