Wystawa: 3 lutego - 29 maja 2017
Wystawa "Szafa grająca! Żydowskie stulecie na szelaku i winylu" opowiada o historii fonografii oraz muzyki popularnej w XX w. i pokazuje duży udział, jaki mieli w niej żydowscy producenci, kompozytorzy i artyści.
Na wystawie można posłuchać muzyki kantoralnej, która dzięki gramofonowi upowszechniła się w domach żydowskiej klasy średniej, piosenek teatru jidysz, znanych na całym świecie popularnych piosenek z filmów, rewii i musicali, jazzu, folku i mocnych kawałków punkowych buntowników. Te utwory nie zawsze były żydowskie (często żydowskie nie były wcale), ale stanowiły odzwierciedlenie żydowskiego doświadczenia w XX wieku, na które składało się m.in. zaangażowanie w różnorodne ruchy artystyczne i polityczne, emancypacja i asymilacja, wreszcie - trauma wojny i Zagłady. Z drugiej strony, w płytowych zapisach widać także starania o podtrzymanie pamięci i żydowskiej tradycji, nieraz w formie śmiałych muzycznych eksperymentów.
Na wystawie, oprócz nagrań, wywiadów i oryginalnych płyt, zaprezentowane będą też fonografy i gramofony pozyskane od lokalnych kolekcjonerów. Atrakcją będzie również specjalnie skonstruowana szafa grająca, w której można posłuchać utworów tematycznie związanych z wystawą. Zobaczymy płyty i usłyszymy nagrania m.in. słynnego „Skrzypka na dachu”, tanga i fokstroty w wykonaniu orkiestry Jerzego Petersburskiego i Artura Golda, popularne filmowe przeboje autorstwa Henryka Warsa, w wykonaniu takich gwiazd jak Zula Pogorzelska, czy Mieczysław Fogg. Do tego utwory Boba Dylana, Lou Reeda, czy The Ramones, polski bigbit w wykonaniu Śliwek i Następców Tronów, nowoczesne interpretacje muzyki klezmerskiej w wykonaniu The Klezmatics, Kroke i niesamowita Barbara Streisand!
Oprócz twórców na wystawie przedstawiamy również odbiorców muzyki – o piosenkach, które odegrały ważną rolę w ich życiu, opowiadają osoby osobiście i zawodowo związane z kulturą żydowską. Ich wypowiedzi to nie tylko opowieści o muzyce, ale również o doświadczeniu bycia Żydem w XX wieku.
Pierwotna wersja wystawy została przygotowana przez Muzeum Żydowskie w Hohenems w 2014 roku (oryginalny tytuł: Jukebox. Jewkbox! A Jewish Century on Shellac&Vinyl), następnie była prezentowana w Muzeum Żydowskim w Monachium i w Muzeum Żydowskim w Londynie.
Kuratorzy: Hanno Loewy, Tamara Sztyma
Kurator organizacyjny: Ewa Witkowska
Projekt: Atelier Stecher, Austria
Identyfikacja wizualna wystawy: Atelier Stecher, Piotr Janiszewski
Projekt aneksu "Scena nowej muzyki żydowskiej w Polsce": Potr Antonów
Tłumaczenie tekstów na język angielski: Dominika Gajewska, LIDEX
Korekta tekstów polskich: Tamara Łozińska
Korekta tekstów angielskich: Michał Hamerski, Zofia Sochańska
Opieka konserwatorska: Anna Sembiring
Nagrania tekstów: Studio Publishing
Instytucje i osoby, które wypożyczyły obiekty na wystawę: Biblioteka Narodowa w Warszawie (The National Library in Warsaw), Judisches Museum Munich, Muzeum Techniki I Przemsyłu w Warszawie (Museum of Technique and Industry, Warsaw), Jerzy Gogacz, Tomasz Lerski, Alan Dein, Felicitas Heimann-Jelinek, Helene Maimann, Timna Brauer, Anna i Jakob Eisenstein, Uri i Marlena Tänzer, Ellen Presser, Olga Mannheimer, Lea Wolff, Hanns Peter Bushoff, Barbara Kirshenblatt-Gimblett, Dominique Moisi, Peter Loewy, Yves Bollag, Uri Wertheim, Raymond Wolff, Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie, Multikulti Project, Fundacja Nadaye, Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce
bilety: 12 zł normalny, 8 zł ulgowy
czwartki wstęp bezpłatny
Współorganizator: Jüdisches Museum Hohenems
Partner: Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce
Patron strategiczny wystawy Co Jest Grane24
