
Władysław Strzemiński - Teoretyk sztuki, malarz, projektant druku funkcjonalnego, pionier konstruktywistycznej awangardy lat 20. i 30. XX wieku; twórca teorii unizmu. Urodził się w 1893 w Mińsku Białoruskim, zmarł w 1952 w Łodzi.
W latach 1911-1914 odbył studia w Wojskowej Szkole Inżynieryjnej w Petersburgu. Służąc w wojsku jako oficer saperów podczas I wojny światowej, został ciężko ranny w 1916; utracił wówczas rękę i nogę. W 1918 uczęszczał do Pierwszych Państwowych Wolnych Pracowni (SWOMAS) w Moskwie, gdzie nawiązał kontakty z Kazimierzem Malewiczem i Władimirem Tatlinem. W 1919 podjął pracę w Oddziale Sztuk Pięknych (IZO) Ludowego Komisariatu Oświaty w Mińsku; został także członkiem Moskiewskiego Kolegium do Spraw Sztuki i Przemysłu Artystycznego. W okresie 1919-1920 współpracował z Gubernialnym Wydziałem Oświaty w Smoleńsku, gdzie wraz z żoną, Katarzyną Kobro, prowadził pracownię artystyczną (IZO-studio). Wstąpił ponadto do grupy UNOWIS. Swe konstruktywistyczne prace eksponował na wystawach w Moskwie, Riazaniu i Witebsku.
W 1921 osiedlił się w Wilnie i zaczął nauczać rysunku, najpierw w ramach Wojskowych Kursów Maturalnych im. Łukasińskiego, potem w gimnazjum w Wilejce. W latach 1922-23 i 1925-26 współpracował z czasopismem "Zwrotnica", na łamach którego opublikował m.in. "Notatki o sztuce rosyjskiej" (1922, nr 3; 1923, nr 4). Wraz z Vytautasem Kairiukstisem (Witold Kajruksztis) zorganizował w 1923 Wystawę Nowej Sztuki w Wilnie, która zainicjowała dzieje polskiego konstruktywizmu. W okresie 1924-1926 zajmował się nauczaniem rysunku w Szczekocinach; objął też posadę nauczyciela w gimnazjum w Brzezinach.
Władysław Strzemiński, "Pejzaż łódzki", 1932, tempera, tektura, fragment obrazu, fot. dzięki uprzejmości Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli
Strzemiński był jednym z inicjatorów utworzenia Grupy Kubistów, Konstruktywistów i Suprematystów "Blok" (1924-26) oraz ugrupowań kontynuujących jej założenia programowe, Praesens (1926-29) i a.r. (1929-36). W czasopiśmie "Blok" ukazywały się teoretyczne teksty artysty propagujące zasady sztuki awangardowej. Brał udział we wszystkich krajowych i zagranicznych manifestacjach polskiej awangardy konstruktywistycznej.
W 1927 odbyła się w Warszawie indywidualna wystawa twórczości Strzemińskiego. W tym samym roku artysta wziął udział w ekspozycji Machine Age zorganizowanej w Nowym Jorku. W latach 1927-1928 wykładał w gimnazjum przemysłowo-handlowym w Koluszkach tworząc oryginalny program kształcenia projektantów. W 1931 osiadł w Łodzi, gdzie rozwinął ożywioną działalność w Związku Polskich Artystów Plastyków. Na łamach pisma"Forma", będącego organem Związku, publikował swe artykuły na temat nowej sztuki, m.in. polemikę z ideą "strefizmu" Leona Chwistka. Pełnił też funkcję kierownika Publicznej Szkoły Dokształcania Zawodowego, w ramach której realizował nowatorskie koncepcje druku funkcjonalnego. Od 1932 należał do międzynarodowego ugrupowania Abstraction-Création działającego w Paryżu. Był animatorem i współtwórcą Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej udostępnionej publiczności w Muzeum Sztuki w Łodzi w 1931. W 1932 został laureatem Nagrody Artystycznej miasta Łodzi. W 1933 zainicjował powstanie grupy plastyków nowoczesnych skupiającej awangardowe środowiska o rozmaitej proweniencji i profilu.